Er was eens… een vechtersvolk op zee

Heel lang geleden en niet heel ver hier vandaan leefde een volk dat bekend stond als de beste schepenbouwers van die dagen. Noormannen, heetten zij. Ze maakten lange, snelle bootjes voor personen en grote schepen voor spullen, dieren en… oorlogvoering. Want ja, dat laatste deden ze graag.

Ze verlieten hun landen – Noorwegen, Zweden, Denemarken, Finland en IJsland – om aan wal te gaan in allerlei andere delen van Europa. Daar roofden en plunderden ze, brandden complete dorpen plat en organiseerden uitgebreide strooptochten. De mensen werden bang voor deze “Vikingen” zoals ze genoemd werden.
Het waren handige jongens. Langzamerhand veroverden ze hele gebieden. Zelfs onze Friese eilanden zijn een tijdlang van hen geweest. En Dorestad – het Wijk bij Duurstede van nu; tóen een belangrijke handelsplaats – kregen ze ook in handen.

Het jaar 800
“Tóen” is trouwens zo rond het jaar 800. Niet bepaald kort geleden dus. Toch weten we best veel van de Vikingen. Hoe hun boten eruitzagen, welke kleding ze droegen, waar ze geweest zijn, het is allemaal bekend. Dat komt bijvoorbeeld doordat belangrijke mensen in die tijd in een schip werden begraven. Sommige van deze ‘grafschepen’ zijn later teruggevonden; net als de schepen die destijds gezonken zijn. Er zijn ook op allerlei plekken in Europa nederzettingen van Vikingen opgegraven, waardoor we weten hoe hun burchten en huizen in elkaar staken.

Sprookjes
Ondertussen zijn er in de loop van de eeuwen ook ‘sprookjes’ over dit vechtersvolk ontstaan. Dat ze hoornen of vleugels op hun helm droegen, schijnt bijvoorbeeld helemaal niet te kloppen! Waarschijnlijk gebruikten de Noormannen gewoon hoornen als bekers en hebben ze die samen met een helm bij hun overledenen in het graf gelegd. Óf hadden ze zulke helmen-met-hoornen wel voor bepaalde (godsdienstige) feesten, maar in elk geval niet voor hun strooptochten. Wel een beetje jammer, hè?
Hoe we dit weten? Er zijn bij opgravingen nog nooit helmen gevonden waar hoornen op zaten. Bovendien zouden ze ook niet handig geweest zijn bij een gevecht: veel te zwaar!
Nog zo’n verzinsel is zeer waarschijnlijk het verhaal dat Vikingen zouden drinken uit menselijke schedels. En: dat Vikingen vochten, is maar één kant van het verhaal. Ze waren ook heel erg goed in allerlei handwerk, konden uitstekend handel bedrijven,  richtten nieuwe dorpen op en maakten belangrijke ontdekkingsreizen. Zij waren het die Groenland ontdekten én: Amerika!
En wij maar denken dat Columbus dat had gedaan…    

Einde
Na zo’n driehonderd jaar – dus rond 1100 – kwam het Vikingentijdperk ten einde. Nee, niet omdat alle Vikingen waren uitgestorven of in de pan gehakt, maar… ze hadden zich tot het christendom bekeerd! Verschillende zendelingen waren naar Scandinavië gegaan (zo noem je de landen waar de Noormannen woonden). Daar hadden zij over de Bijbel verteld en dit veranderde het leven van de Vikingen voorgoed.

Zeker weten ze het niet, de wetenschappers, maar ze denken dat “Viking” van “vic” komt, dat “handelaar”, “fjord”, “baai”, “piraat” of “rover” kan betekenen. Toe maar… Eén ding staat vast: deze verschillende woorden hebben inderdaad allevier iets te maken met de zeevarende Noormannen van vroeger.

× ← →