Disa (8) leeft soms als Viking

Kinderen van Vikingen gaan niet naar school, maar leren veel door volwassenen na te doen. Ze helpen volop mee en hebben hun eigen taken. Gelukkig blijft er ook tijd over om te spelen, ontdekken Janine en Willemijn van den Berg. Ze zijn op bezoek bij Vikingen bij Museum Dorestad.

Het allerleukste aan het leven als Viking? Disa (8) weet het wel: vilten. Ze heeft eenvoudige kleding aan. Met handen vol zeepwater wrijft ze over de wol die haar moeder Unna klaar heeft gelegd. Van de vervilte wol kun je een mutsje maken, vertelt ze. Hoe de Vikingen leefden, ongeveer duizend jaar geleden, is voor haar geen vraag. Haar moeder hoort bij het Belgisch Viking Genootschap. Regelmatig leven ze een paar dagen zoals de Vikingen deden. Vandaar dat ze ook Vikingnamen gebruiken: dan is het net echt.

Levende geschiedenis, heet dat. Alle mensen van deze groep hebben zich helemaal in het leven van Vikingen verdiept. Ze leerden dezelfde ambachten en maakten veel dingen uit het Vikingtijdperk na. Daardoor kunnen ze dezelfde kleding dragen, in dezelfde tenten slapen en zo steeds meer te weten komen over het leven van de Vikingen. “Ik houd er van om buiten te zijn bij het kampvuur, in de natuur, en te ontdekken hoeveel tijd deze manier van leven kost. Als Viking kun je niet zomaar even naar de supermarkt, maar maak je alles zelf,” vertelt Unna. De groep leert andere mensen graag meer over het leven van Vikingen.

Handelen
Deze keer hebben de Vikingen hun tenten voor twee dagen opgezet in de tuin van Museum Dorestad in Wijk bij Duurstede. Janine (13) en Willemijn (9) van den Berg uit Barneveld nemen er een kijkje. Ze hebben wel eens van de Vikingen gehoord, bijvoorbeeld via de stripverhalen over Ivo en de Vikingszoon. Bij Vikingen denken ze vooral aan Vikingschepen en mannen in harnassen. Al eerder waren ze met hun vader in Wijk bij Duurstede, en zagen ze daar een standbeeld van een gewapende Viking. En inderdaad: Vikingen kwamen via grote, houten schepen uit Scandinavië naar Europa. Dat ging er soms heftig aan toe: ze roofden en plunderden. Maar volgens Museum Dorestad is het niet eerlijk om alleen maar op die manier aan de Vikingen te denken. Lang niet iedereen was een krijger. Vikingen kwamen meestal gewoon naar Europa om te handelen. Veel mensen denken wel dat Dorestad, een belangrijke stad in de Middeleeuwen, door de Vikingen in brand is gestoken. Maar volgens het museum is daar helemaal geen bewijs voor.

Handwerken
Voor de Vikingen in de museumtuin hoeven Janine en Willemijn in ieder geval niet bang te zijn. Iedereen is rustig aan het werk. Grettir, een jonge man, is schoenmaker. Hij repareert het lusje van een kapotte schoen. Naast hem liggen nog een aantal andere schoenen: voorlopig kan hij vooruit. “Met mijn werk als schoenmaker verdien ik genoeg. Ik doe dus niet mee aan oorlogen, waarom zou ik?”, lacht hij. Hij laat zien dat hij schoenen normaal gesproken binnenstebuiten maakt. “Dat is makkelijker dan wat ik nu aan het doen ben.”

Voor Vikingen is het belangrijk om een ambacht te hebben. Mannen kunnen zich bijvoorbeeld nuttig maken als houtbewerker of smid. Vrouwen doen heel andere dingen. Ze zijn bezig op de akkers of gaan handwerken. Via de techniek van het naaldbinden, die lijkt op haken, maakt een vrouw vandaag een sok. De wol heeft ze zelf geel geverfd. Niet met verf, maar in een badje waarin uienschillen hebben gekookt: zo doen Vikingen dat. Iemand anders is met gekleurde draden een band aan het weven, die mannen later aan de rand van hun broekspijpen kunnen binden.

Ook de kinderen hebben een taak. Een jongetje van zes jaar moet ervoor zorgen dat het vuur niet dooft. Een kleiner meisje helpt haar moeder garen te spinnen, door steeds aan een klosje te draaien. Als Janine en Willemijn in de tijd van de Vikingen hadden geleefd, hadden ze vast ook hun eigen taken gehad, zegt Unna. Wol kammen, koken en graan verbouwen. De meiden vinden het wel een grappig idee.

Spelletjes
Gelukkig hebben de kinderen ook tijd om te spelen. Eén meisje loopt rond met een grote hoorn in haar hand, waar ze uitbundig op blaast. En twee Vikingjongens, Swen en Roderik, spelen een echt Vikingspel. Ze houden allebei een schild vast en proberen de ander daarmee buiten het speelveld te duwen. Erik Blauwtand, de koning van het gezelschap, geeft er uitleg bij. ‘Het is ontspannend, maar ook nuttig. Je mag het schild maar met één hand vasthouden. Zo oefen je voor de oorlog, want dan heb je je andere hand nodig voor het zwaard. Het is een krachttraining, waar je sterker van kunt worden, maar je leert ook om slim te zijn. Het lijkt misschien alsof je alleen maar zo hard mogelijk moet duwen, maar als de ander hard tegen jouw schild duwt en jij een stapje opzij doet, wankelt de ander misschien en heb jij meer kans om te winnen.’

Janine wil het ook weleens proberen. Met een schild in haar hand neemt ze het op tegen een van de Vikingjongens, maar helaas: hij komt als sterkste uit de strijd. Van haar zusje wint ze het wel, maar dat is logisch, volgens de toeschouwers: Janine is nu eenmaal groter.

Tijd voor een ander spel, dat Vikingoorlogje heet. Vijf kinderen staan in een rondje en houden allemaal een stuk van een rondgeknoopt touw vast. Dan is het de bedoeling om zo hard mogelijk te trekken. Swen laat als eerste los, en verliest. De vier anderen laten zich niet kennen. De striemen staan Janine en Willemijn in de handen, maar ze houden vol. Het wordt gelijkspel.

Tent
Dan nemen de meiden een kijkje in een van de Vikingtenten waar het gezelschap die nacht ook echt in zal slapen. Op de vloer liggen dekens, het tentdoek zelf is van stof en het frame is van hout. De tent waar ze nu in staan, is niet versierd. Een andere wel: met echte drakenkoppen. De meiden moeten alleen wel even goed kijken voor ze ze ontdekken, want de tent staat gekanteld. Op deze manier wordt een tent een soort overkapping, waar de Vikingen hun koopwaar neer kunnen leggen zonder dat het nat wordt. Zelf blijven ze er ook droog als het regent.

Alle tenten staan om het vuur heen. Boven het vuur hangt een grote ketel. Daarin koken de Vikingen hun eigen soep. Water drinken ze uit een hoorn van een dier, een drinkhoorn. Zulke hoornen heeft Willemijn al eerder in het museum gezien. Eén van de exposities gaat namelijk helemaal over de Vikingen.

“Het is hier allemaal levensecht”, vindt Janine. Van het bezoek aan de Vikingen heeft ze een hoop geleerd. “Ik weet nu meer over het dagelijks leven van de gezinnen. Niet iedereen was een krijger.” Het valt Willemijn op dat Vikingen veel aan het werk zijn. “Heel de tijd, eigenlijk. Ook de kinderen.” Ze zouden allebei niet graag in de tijd van de Vikingen geleefd hebben, maar om hen zo eens te zien: dat is geweldig interessant.

Dorestad
Op de plek waar nu Wijk bij Duurstede ligt, lag in de Middeleeuwen de plaats Dorestad. Een bekende handelsplaats, met grote houten boerderijen en een belangrijke haven. Zo bekend, dat zelfs de Vikingen ervan hadden gehoord en er heen voeren op hun schepen. Lange tijd was er niet veel meer bekend over Dorestad. Dat veranderde in 1842. Toen gingen de inwoners van Wijk bij Duurstede namelijk dierenbotten opgraven. Die hadden ze nodig om hun grond te bemesten. Normaal gebruikten ze daar de botten van hun eigen overleden dieren voor, maar door veepest kon dat niet. Bij het opgraven van de oude dierenbotten kwam er veel meer tevoorschijn. Potscherven, munten en sieraden bijvoorbeeld. En in de jaren daarna is er natuurlijk nog veel meer gevonden. In het museum is er van alles van te zien. Willemijn vindt het erg grappig dat er ook een paar prullenbakken in het museum staan. Als je die open doet, zie je botresten van runderen en paarden. Die hoorden bij het keukenafval van de bewoners van Dorestad.

× ← →